 Οι δύο εστίες πυρκαγιάς στις 23 Ιουλίου 2018. | |
| Τοποθεσία |  Ελλάδα, Αττική |
|---|---|
| Έναρξη | 23 Ιουλίου 2018 |
| Λήξη | 24 Ιουλίου 2018 (σε Νέο Βουτζά, Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι) |
| Τύπος καταστροφής | Πυρκαγιές |
| Θάνατοι | 100 [1] |
| Τραυματισμοί | 148 [εκκρεμεί παραπομπή] |
| Αίτια | Άγνωστο (επίσημα υπό έρευνα) |
| Οι πιο θανατηφόρες πυρκαγιές στην ιστορία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. | |
Στις 23 Ιουλίου 2018 και ώρα 12:03 το μεσημέρι, ξέσπασε πυρκαγιά στη Δυτική Αττική, στην περιοχή των Γερανείων Ορέων, κοντά στην Κινέτα, όπου κατέκαψε μεγάλη έκταση, μεταξύ της οποίας και οικισμούς. Στις 16:41 το απόγευμα της ίδιας μέρας, ξέσπασε δεύτερη φωτιά στην Ανατολική Αττική, όπου ξεκίνησε από την ανατολική πλευρά της Πεντέλης και κατευθύνθηκε προς τους οικισμούς Νέος Βουτζάς, Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι η οποία επεκτάθηκε με γρήγορο ρυθμό λόγω των ισχυρών τοπικών ανέμων, έχοντας ως αποτέλεσμα -εκτός των φυσικών και υλικών καταστροφών- δεκάδες θύματα στο Μάτι. Ο τελευταίος επίσημος απολογισμός αναφέρεται σε 100 νεκρούς,[2] ενώ αναφέρθηκαν και 164 τραυματίες, εκ των οποίων οι 23 παιδιά,[3] από τους οποίους κατέληξαν οι 16.[4]
Την ίδια ημέρα, ο πρωθυπουργός της χώρας, Αλέξης Τσίπρας, κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος εις μνήμη των δεκάδων νεκρών από την πυρκαγιά.[5] Στο διάστημα αυτό, οι σημαίες στη Βουλή και στην Ακρόπολη κυμάτιζαν μεσίστια.
Κατά τις αυτοψίες που διενέργησαν τις τρεις πρώτες ημέρες μηχανικοί του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών σε 3.236 κτήρια, κρίθηκαν μη κατοικήσιμα τα 1.657, ποσοστό 51,21% επί του συνόλου.[6]
H πυρκαγιά στο Νέο Βουτζά, το Κόκκινο Λιμανάκι και το Μάτι είναι η φονικότερη στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους και η δεύτερη πιο φονική πυρκαγιά παγκοσμίως κατά τον 21ο αιώνα, μετά τις πυρκαγιές στην Αυστραλία στις 7 Φεβρουαρίου 2009 που είχαν σκοτώσει 180 άτομα.[7]
Πίνακας περιεχομένων
Εξέλιξη συμβάντων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τη Δευτέρα 23 Ιουλίου 2018 η κατηγορία κινδύνου για πυρκαγιές στις περιφέρειες της Αττικής, σύμφωνα με την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, ήταν «4 - Πολύ υψηλή», με μέγιστο στην κλίμακα το «5 - Κατάσταση συναγερμού».[8]
Γεράνεια - Κινέτα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 12:03 ξέσπασε πυρκαγιά σε δασική περιοχή ψηλά στα Γεράνεια Όρη,[9] πάνω από την περιοχή της Κινέτας. Λόγω της μεγάλης ταχύτητας των ανέμων, κατέβαινε με ταχύτητα 100 χλμ/ώρα προς τους οικισμούς, οι οποίοι εκκενώθηκαν άμεσα. Η φωτιά πέρασε πάνω από την Εθνική Οδό Αθηνών - Κορίνθου και έχοντας καταστρέψει τους οικισμούς Πανόραμα 1, 2, και 3 και Γαλήνη, έπληξε σπίτια και την ίδια την Κινέτα σε μικρότερη έκταση.[10] Σύμφωνα με δήλωση του Δήμαρχου Μεγαρέων Γρηγόρη Σταμούλη, η συνολική έκταση που έκαψε η πυρκαγιά, ανέρχεται σε 60.000 στρέμματα.[11]
Πεντέλη - Νέος Βουτζάς - Μάτι - Κόκκινο Λιμανάκι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 16:41 το απόγευμα ξέσπασε δεύτερη πυρκαγιά, κοντά στο Νταού στην Πεντέλη, αμέσως βόρεια της κεντρικής πλατείας του χωριού. Στην αρχή η πυρκαγιά κατευθυνόταν με φυσιολογικούς ρυθμούς προς την περιοχή του Διονύσου, καίγοντας χαμηλή βλάστηση,[12][13] με αποτέλεσμα να μην προβλεφθεί ο τεράστιος κίνδυνος που επερχόταν, αλλά γύρω στις 17:10 με 17:30 [14] ο άνεμος ισχυροποιήθηκε απότομα και άλλαξε κατεύθυνση προς τα ανατολικά, με αποτέλεσμα η πυρκαγιά να βγει γρήγορα εκτός ελέγχου · ενώ παράλληλα εκτός ελέγχου είχε βγει τότε και η πυρκαγιά στη Κινέτα. Η φωτιά στην Πεντέλη εξαπλώθηκε με απίστευτα ταχείς ρυθμούς, λόγω της ασυνήθιστα ακραίας ταχύτητας των ανέμων, καθώς οι ριπές ανέμου στο βουνό έφτασαν ως και τα 124 χιλιόμετρα την ώρα[15] (12 Μποφόρ, ο μέγιστος βαθμός στην κλίμακα), σε συνδυασμό και με υψηλές θερμοκρασίες, κοντά στους 40 °C (πριν την εκδήλωση της πυρκαγιάς, η θερμοκρασία στον σταθμό της Ραφήνας έφτασε στους 39 °C, που ήταν η μέγιστη τιμή για όλο το καλοκαίρι σε όλη την Αττική, ενώ η σχετική υγρασία ήταν 19%). Καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση του ανέμου έπαιξε η τοπογραφία και το μικροκλίμα της περιοχής, τα οποία ευθύνονταν για τη δημιουργία ισχυρών καταβατικών ανέμων κατά μήκος του παραλιακού μετώπου από τη Ραφήνα μέχρι τη Νέα Μάκρη. Ως αποτέλεσμα, η πυρκαγιά κατέκαψε τη βόρεια πλευρά του χωριού του Νταού και κινήθηκε δια μέσου της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος, προς την ευρύτερη περιοχή της Ραφήνας, στους οικισμούς Νέος Βουτζάς αρχικά και Κόκκινο Λιμανάκι και Μάτι μετέπειτα, μέσα σε λίγα λεπτά.[16] Γύρω στις 18:15 η φωτιά έφτασε στη θάλασσα.
Η πυρκαγιά στο Μάτι εισέβαλε με πρωτοφανή ταχύτητα και έκαψε χιλιάδες σπίτια και οχήματα. Λόγω της γρήγορης εξάπλωσης, ελάχιστοι αντέδρασαν όσο γρήγορα απαιτούσαν οι συγκυρίες, με αποτέλεσμα δεκάδες να πεθάνουν μέσα στα σπίτια τους, ενώ επίσης πολλοί έχασαν τη ζωή τους στα αυτοκίνητά τους, καθώς παγιδεύτηκαν λόγω του μποτιλιαρίσματος που προκλήθηκε, με αποτέλεσμα να αποτεφρωθούν. Άλλοι πέθαναν και από την εισπνοή του καπνού που είχε κατακλείσει την περιοχή. Ουσιαστικά, λόγω της έκτασης του μετώπου της φωτιάς, μόνο όσοι κατάφεραν να φτάσουν στην ακτή σώθηκαν, ωστόσο κάποιοι πνίγηκαν στην θάλασσα στην προσπάθεια τους να γλιτώσουν από την πύρινη λαίλαπα. Εντοπίστηκαν επίσης 26 νεκροί όπου βρέθηκαν αγκαλιασμένοι σε ένα σημείο μόλις λίγα μέτρα δίπλα στην παραλία, καθώς παγιδεύτηκαν πάνω από έναν γκρεμό που τους εμπόδισε να φτάσουν σε αυτήν.
Στο Νταού όπου και ήταν το σημείο μηδέν, η πυρκαγιά αντιμετωπίστηκε εύκολα, με συνέπεια τον περιορισμό των υλικών ζημιών σε καταστροφή ενός σπιτιού και υλικές ζημιές σε τέσσερα ακόμα σπίτια.[16] Οι παιδικές κατασκηνώσεις στον Άγιο Ανδρέα εκκενώθηκαν για προληπτικούς λόγους αρκετή ώρα πριν φτάσει η φωτιά, με αποτέλεσμα εκατοντάδες μαθητές να αποφύγουν τον κίνδυνο. Παρόμοια εκκένωση πραγματοποιήθηκε στα παραθεριστικά θέρετρα της Πολεμικής Αεροπορίας στο Ζούμπερι και του Στρατού Ξηράς στον Άγιο Ανδρέα. Σκάφη του Λιμενικού, του Πολεμικού Ναυτικού, πλοία της γραμμής, ψαράδες και ιδιωτικά σκάφη ανέλαβαν να περισυλλέξουν όσους ανθρώπους αναζήτησαν σωτηρία στη θάλασσα.[17] Κατά την διάρκεια της εκκένωσης 45 ατόμων από ένα ξενοδοχείο στο Μάτι εκ θαλάσσης, ένα από τα πλοία που συμμετείχε στη διάσωση βυθίστηκε, με αποτέλεσμα και οι 10 επιβάτες εκ των οποίων 2 Πολωνοί τουρίστες να πνιγούν.[18] Επίσης ένας Βέλγος τουρίστας πέθανε και ένας Βρετανός τραυματίστηκε.
Εκτός από τις ανθρώπινες απώλειες, η πυρκαγιά είχε ως αποτέλεσμα και την αποτέφρωση τεράστιων εκτάσεων πευκόδασους, ενώ επίσης οι υλικές καταστροφές ήταν τεράστιες, καθώς όλο το Μάτι και οι παρακείμενες περιοχές αποτεφρώθηκαν πλήρως.[19] Πάνω από 1.500 κτίρια υπέστησαν ζημιές[20] και πολλά οχήματα καταστράφηκαν. Οι πυρκαγιές έχουν επίσης προκαλέσει σοβαρές ζημιές στο δίκτυο ηλεκτροδότησης, τηλεπικοινωνιών και ύδρευσης.[21] Παράλληλα λόγω του χάους που επικράτησε μετά τη πυρκαγιά, ορισμένοι βρήκαν την ευκαιρία να αποσπάσουν αντικείμενα αξίας μέσα από τα αποκαΐδια, και συγκεκριμένα τέσσερα άτομα συνελήφθησαν τη Τρίτη, γύρω στις 23:00 το βράδυ, στην περιοχή του Νέου Βουτζά, από αστυνομικούς της ομάδας ΔΙ.ΑΣ.[22][23] Επίσης, την ίδια μέρα ξέσπασε μια ίδια πυρκαγιά στον Κάλαμο, χωρίς τραυματίες και νεκρούς.
Άλλες πυρκαγιές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αττική
Επίσης, στις 18:52 δημιουργήθηκε ένα ακόμα μέτωπο σε αγροτοδασική έκταση, στη θέση Πανόραμα στους Αγίους Αποστόλους Καλάμου του δήμου Ωρωπού. 3 μέρες μετά, στις 26 Ιουλίου 2018, ξέσπασε μια πυρκαγιά στα Λεγρενά κοντά στο Σούνιο και στην Ανάβυσσο από κεραυνό.
- Γενικότερα
Συνολικά εκδηλώθηκαν παραπάνω από 15 μέτωπα σε όλη την Ελλάδα, με πιο καταστροφικά εκείνα που ξέσπασαν σε Κινέτα, Πεντέλη και Χανιά, ενω κάποια από τα υπόλοιπα που εκδηλώθηκαν ήταν κοντά στον ισθμό της Κορίνθου, στην Αλεξανδρούπολη, στη Ρόδο και στην Ανάβυσσο.[24][25]
Αίτια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έχει ξεκινήσει εγκληματολογική έρευνα σχετικά με το αίτιο των πυρκαγιών, καθώς οι συνθήκες υπό τις οποίες ξεκίνησε έχουν θεωρηθεί ύποπτες από την κυβέρνηση. Παράλληλα, ζητήθηκε από τις ΗΠΑ η συνδρομή μη-επανδρωμένου αεροσκάφους, το οποίο ανέλαβε να εντοπίσει ύποπτες κινήσεις.[26] Την Πέμπτη 26 Ιουλίου 2018 πραγματοποιήθηκε έκτακτη συνέντευξη τύπου με συμμετοχή εκπροσώπων της κυβέρνησης, της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας. Σε ερώτηση των δημοσιογράφων για τα αίτια των πυρκαγιών, κοινοποιήθηκαν δορυφορικά δεδομένα που αποτυπώνουν 13 θερμικές εστίες σε γραμμική διάταξη στην περιοχή της Κινέτας. Τα στοιχεία παραδόθηκαν στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη προκειμένου να διενεργηθούν αυτοψίες στα εν λόγω σημεία. Στην ίδια συνέντευξη ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Νίκος Τόσκας δήλωσε πως υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις που παραπέμπουν σε εμπρηστικές ενέργειες.[27][28]
Παράλληλα, πολλοί δημοσιογράφοι, πολίτες και αρμόδιοι, μεταξύ των οποίων και η κυβέρνηση, έκαναν λόγο για την άναρχη πολεοδομία και τα αυθαίρετα κτίσματα που υπήρχαν στη περιοχή, τα οποία και δυσκόλεψαν τους κατοίκους να εκκενώσουν τη συνοικία.[29][30] Η περιοχή ήταν αγρότοπος μέχρι και τη δεκαετία του 1960 όταν άρχισε να οικίζεται με «αμιγώς ελευθέρα δόμηση», ενώ τα δέντρα φυτεύτηκαν από τους κατοίκους κυρίως μετά τη δεκαετία του 1980.[31] Ειδικά η περιοχή Μάτι ήταν δομημένη κυρίως με αυθαίρετο - μη νόμιμο- τρόπο, με κτίσματα κυρίως Β' κατοικίας.[32] Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, στην περιοχή Μάτι υπήρχαν 327 δηλωμένα αυθαίρετα με την πλειοψηφία τους χωρίς οικοδομική άδεια και εκτός σχεδίου πόλεως, με ποσοστά υπερδιπλάσια από τον μέσο όρο της επικράτειας. Στα στοιχεία του ΤΕΕ δεν περιλαμβάνονται αυθαίρετα κτίσματα μη δηλωμένα ή που έχουν ανεγερθεί αυθαίρετα σε δάση, δασικές περιοχές, ρέματα, αιγιαλούς κλπ.[33]
Η αντιπολίτευση επικεντρώθηκε στους ανεπαρκείς χειρισμούς των υπευθύνων και της κυβέρνησης μπροστά στη μαινόμενη πυρκαγιά και εκτός άλλων έκανε λόγο για το γεγονός ότι "δεν έλαβε κανένα μέτρο πρόληψης, ενώ όλοι γνώριζαν τις ακραίες καιρικές συνθήκες που θα επικρατούσαν στην ανατολική Αττική" και "δεν ενημέρωσαν αμέσως τους πολίτες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, με συνέπεια να θρηνούμε μέχρι στιγμής 87 θύματα". Παράλληλα, τα κόμματα Νέα Δημοκρατία, Κίνημα Αλλαγής, Το Ποτάμι, Δημοκρατική Αριστερά, Χρυσή Αυγή, Ελληνική Λύση και η Ένωση Κεντρώων κάλεσαν σε παραιτήσεις μελών της κυβέρνησης.[34][35][36][37]
Διεθνής υποστήριξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Ελλάδα ενεργοποίησε τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, και της προσφέρθηκε βοήθεια από τις εξής χώρες:
Αλβανία - €100.000 οικονομική βοήθεια [38]
Αυστραλία - Πρόσφερε βοήθεια, εφόσον κριθεί απαραίτητη [39]
Αρμενία[40] - Πρόσφερε βοήθεια, αν ζητηθεί από την Ελλάδα
Βουλγαρία[41]
Γαλλία [42] - Ο πρόεδρος της χώρας, Εμανουέλ Μακρόν, δήλωσε ότι θα στηρίξει την Ελλάδα.
Γερμανία[43]
ΗΠΑ[44] Παρακολούθηση των πυρκαγιών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη για την ευκολότερη κατάσβεσή τους.
Ισπανία[45] - 2 Canadair
Ιταλία[46] - 2 Canadair
Ισραήλ[41]
Κροατία[47] - 2 Canadair
Κύπρος - 60 μέλη πυρόσβεσης (20 μέλη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, 20 δασοπυροσβέστες και 20 μέλη της πολιτικής Άμυνας) και 2 πυροσβεστικά οχήματα[48]
Λιθουανία[49]
ΠΓΔΜ[50] - €97.000 οικονομική βοήθεια
Πολωνία[51]
Πορτογαλία[52]
Ρουμανία[53] - 1 C-27 J Spartan, 1 C130 Hercules[54]
Ρωσία[55]
Σερβία[41]
Τουρκία[56]
Επιπλέον, η Κυπριακή Κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα προσφέρει οικονομική βοήθεια 10 εκατομμυρίων ευρώ προς τα θύματα και τις πληγείσες περιοχές από τις πυρκαγιές, κατόπιν απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου υπό την προεδρία του Κύπριου Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη.[57]
Ανθρωπιστική βοήθεια - εθελοντισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα τραγικά αυτά συμβάντα, επέφεραν ένα έντονο κίνημα εθελοντισμού στην Ελλάδα,[58][59] με ανθρώπους να σπεύδουν να βοηθήσουν κατά την κατάσβεση των πυρκαγιών, την περίθαλψη των τραυματιών, τη συλλογή τροφίμων, νερού και ειδών πρώτης ανάγκης των πληγέντων κ.α. Πολλοί σύλλογοι, σωματεία, οργανώσεις καθώς και μεμονωμένα άτομα, όπως επίσης και κάποιες επιχειρήσεις, εταιρείες και καταστήματα βοήθησαν με τον δικό τους τρόπο. Κάποιοι γιατροί επίσης προσέφεραν τις υπηρεσίες τους αφιλοκερδώς και ιδιώτες προσέφεραν σπίτια για διαμονή σε ανθρώπους που έμειναν άστεγοι έπειτα από την πύρινη καταστροφή.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
